MBT is geen recycling van organisch materiaal

De kwaliteit van de organische MBT-output is vaak onvoldoende om in de landbouw als compost te gebruiken. MBT-stabilaat zal nooit kunnen voldoen aan de toegestane verontreinigingsgraad zoals vastgelegd in het Europese rapport einde-afval voor compost. “De Raad van de Europese Unie overweegt om de output als gerecycled afval te bestempelen. Dit heeft echter niets met hoogwaardige recycling te maken”, vertelt Stefanie Siebert, directeur van het in Bochum, Duitsland gevestigde European Compost Network (ECN). 

Een gezonde landbouwgrond heeft kwaliteitscompost nodig

Siebert: “We hebben onlangs een gezamenlijk standpunt uitgebracht, waarin we benadrukken hoe belangrijk het is om bij het berekenen van de recyclingresultaten uit te gaan van de afvalhiërarchie en de definitie van recycling. Wij pleiten voor het verplicht gescheiden inzamelen van bioafval. Scheiden aan de bron vinden wij cruciaal voor het produceren van compost van voldoende kwaliteit.” Siebert betreurt het ontbreken van adequaat Europees beleid rond het gescheiden inzamelen en verwerken van bioafval. Anders dan voor andere stromen, zoals metaal, glas, plastic en papier, bestaan voor bioafval geen concrete recyclingdoelen. Terwijl de stroom immens is. Binnen de EU gaat het om tussen de 118 en 138 miljoen ton bioafval per jaar. “De EU moet beleid en doelstellingen formuleren voor het recyclen van bioafval. Deze moeten gebaseerd zijn op gescheiden inzameling.”

Sieberts pleidooi krijgt bijval. Het gezamenlijk standpunt is opgesteld door de Europese koepelorganisatie voor de recyclingsector Euric, het European Environmental Bureau (EEB), de Confederation of European Waste-to-Energy Plants (CEWEP), het European Environmental Bureau (EEB) en het genoemde ECN. Het ECN heeft 70 aangesloten organisaties uit 26 Europese landen. “Met deze publicatie willen we benadrukken dat als je grondstoffen van een hoge kwaliteit wilt produceren, je de stromen gescheiden moet inzamelen.” Siebert wijst erop dat ECN al sinds 2004 benadrukt dat er kwaliteitsnormen voor compost uit organisch afval moeten komen. “De organische output van MBT zal nooit aan deze normen kunnen voldoen.”

Volgens Klaas van den Berg, algemeen directeur van Orgaworld, hanteert de Raad van de Europese Unie een veel te flexibele opvatting over afvalverwerking, door de organische MBT-output als recyclingproduct te beschouwen. “Vanuit de organische reststoffenverwerking bezien staat de MBT-output haaks op de circulaire economie. Het mag niet zo zijn dat we de definities gaan oprekken om doelstellingen te halen. Dat is een wel heel gemakzuchtige aanpak.” Een circulaire economie vereist een focus op de kwaliteit van het materiaal. De Raad prevaleert hiermee de kwantiteit boven de kwaliteit. Van den Berg wijst erop dat met name Frankrijk de toepassing van MBT altijd erg heeft gepromoot. Dat begon tien tot twaalf jaar geleden, toen de eerste discussies speelden over einde-afvalstatus voor compost. “Toen wilde Frankrijk al een einde-afvalstatus voor de organische residuen”, stelt Van den Berg. “Landen die veel MBT-installaties hebben zullen hun best doen om deze techniek naar voren te schuiven.” 

Orgaworld past het MBT-proces niet toe. Van den Berg legt uit waarom: “De organische fractie uit MBT kan je nooit meer tot compost opwerken. De compost raakt zodanig verontreinigd, dat het niet aan de compoststandaarden en de Nederlandse Meststoffenwet kan voldoen. Er zitten onder meer veel te veel zware metalen, glas en andere visuele verontreinigingen in.” Van den Berg ziet het nascheiden van huishoudelijk restafval als prima aanvulling op bronscheiding als het gaat om componenten als plastic en glas. Maar nascheiding van de organische fractie mag in zijn ogen nooit het doel zijn. “Wordt organisch afval vanwege het nascheiden niet meer als compost afgezet, dan is sprake van een veel laagwaardiger toepassing”, aldus Van den Berg. 

Compost stimuleert het bodemleven en draagt bij aan een natuurlijke kringloop

Het voornemen van de Raad van de Europese Unie gaat lijnrecht in tegen bestaande Europese regelgeving. Zo staat in de meest recente versie van de Fertiliser Regulation - de Europese meststoffenverordening - dat het Europees verhandelen van compost (met CE keurmerk) uit integraal huishoudelijk restafval verboden is. Bij grensoverschrijdende handel is uitsluitend de verwerking van brongescheiden organisch afval toegestaan. Ook op nationaal niveau druist het voornemen in tegen afval- en milieubeleid. In Nederland is het beleid rond organisch afval bijvoorbeeld nadrukkelijk gericht op het bevorderen van gescheiden inzameling gevolgd door nuttige toepassing. 

Mocht Brussel omwille van de MBT-techniek de in vrijwel alle Europese landen gangbare kwaliteitseisen gaan verruimen, dan ontstaat een verstoring van de markt. Van den Berg: “Het proces van gescheiden inzamelen, verwerken en vervolgens hoogwaardig opwerken en afzetten van compost is natuurlijk een kostbaarder proces dan wanneer je alles integraal inzamelt en daarna via nascheiding een aantal fracties eruit gaat halen.”

Waarde van compost

Compost van hoge kwaliteit is van groot belang. De landbouw heeft compost hard nodig. Steeds meer land raakt uitgeput, omdat het organische stofgehalte daalt. Compost is een goede bodemverbeteraar. Anders dan dierlijke mest voegt het organische stof toe aan de bodem. Organische stof brengt de bodem tot leven. Compost stimuleert het bodemleven en draagt bij aan een natuurlijke kringloop.